HẠT DỔI RỪNG
Hạt dổi là loại đồ khô Tây Bắc có mùi thơm khó tả, kích tích vị giác, là một món gia vị đặc trưng để tẩm ướp, pha đồ chấm các món ăn mang hương vị đặc sản Tây Bắc.
Nếu Mắc khén là ‘đệ nhất gia vị Tây Bắc’ thì Hạt dổi là Á quân. Nói vậy không có nghĩa là hạt dổi kém cạnh hơn mà chỉ là do hạt dổi hiếm hơn, đắt hơn, ít được dùng hơn mà thôi. Ấy nhưng những món mà đã kết hợp cả 2 thứ gia vị này vào cùng nhau thì có thể nói quá là ‘không gì sánh bằng’.
Hạt dổi được lấy từ cây Dổi mọc tự nhiên trong những cánh rừng Tây Bắc, tầm tháng 10 – 11, người dân lại vào rừng nhặt hạt dổi về chế biến. Hạt dổi ngon phải là loại hạt nhỏ, màu nâu sậm, hương thơm lừng. Tuy nhiên loại dổi này hiếm nên giá cao. Còn loại dổi khác to hơn cũng thơm nhưng không thơm đậm được như dổi hạt nhỏ, hắc hơn một chút nhưng lại có nhiều và rẻ hơn.
Hạt dổi có thể dùng vào nhiều mục đích nhưng được dùng làm gia vị cho các món ăn Tây Bắc nhiều nhất. Tiết canh rắc chút hạt dổi, gà luộc chấm với hạt dổi, hay ướp cá nướng, cá gác bếp mà có hạt dổi thì tuyệt vời.
Chế biến hạt dổi:
Hạt dổi giống như hoa hồi, ăn đến đâu thì nướng đến đấy mới thơm chứ không nướng 1 lượt rồi bảo quản trong lọ như mắc khén. Hạt dổi chỉ nướng chứ không rang. Có thể cho lên than hồng, hơ trên bếp ga (để nhỏ lửa), bếp điện (chế độ lớn) hoặc cho vào lò nướng 1 – 2 phút. Khi nào thấy hạt dổi phồng lên, dậy mùi thơm là được. Sau đó cho hạt dổi ra bát hoặc cối nhỏ, giã dập ra. Hạt dổi mềm nên giã khá dễ.
Cách dùng hạt dổi:
Như đã nói trên, hạt dổi có thể dùng làm gia vị chấm hoặc ướp cá, rắc lên tiết canh nhưng loại đặc sản Tây Bắc này ngon nhất là khi trộn làm đồ chấm. Ngon nhất là hạt dổi trộn với mắc khén, muối và vài lát ớt khô.
- Đồ chấm khô: Hạt dổi trộn cùng muối, ớt hoặc thêm mắc khén. Dùng để chấm thịt gà, vịt, ngan,… luộc là ngon nhất.
- Đồ chấm ướt: cho hạt dổi vào cùng một chút nước ấm, hòa cho tan rồi cho thêm nước mắm vào. Hoặc trộn cùng mắc khén, muối, lát ớt, rau húng thái nhỏ và một chút nước lọc thành chẳm chéo đơn giản.
- Ướp thịt: cho hạt dổi và mắc khén vào cùng muối, ớt, xát lên thịt để khoảng 15p hoặc 1 tiếng rồi đem đi nướng hoặc làm thịt gác bếp.
Bảo quản hạt dổi:
Hạt dổi để trong lọ kín ở nơi râm mát. Không cần để trong tủ lạnh.